Türkiye’nin dış politikasında 29 Mayıs 2025 tarihinde en çok dikkat çeken gelişme, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Ukrayna ziyaretidir. Fidan’ın bir önceki gün Moskova’da Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmelerin ardından 29-30 Mayıs tarihlerinde Kiev’e geçmesi bekleniyor. Fidan, Kiev’de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Başbakan Denys Şmyhal ve Dışişleri Bakanı Andriy Sybiha ile bir araya gelerek barış sürecini ele alacak; bu görüşmelerde Türkiye’nin arabuluculuk rolü ve savaşın olumsuz etkilerinin sona erdirilmesi mesajı öne çıkacak. Aynı ziyaret sırasında Fidan, Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ile egemenliğini desteklemeye devam ettiğini yineleyecek ve savaş sonrası Ukrayna’nın yeniden inşasına katkı verme isteğini vurgulayacak.
Aynı ziyaret sırasında Fidan, Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ile egemenliğini desteklemeye devam ettiğini yineleyecek ve savaş sonrası Ukrayna’nın yeniden inşasına katkı verme isteğini vurgulayacak. Türkiye, taraflara ilerleyen görüşmelere ev sahipliği yapma teklifini yineledi; Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre “tarafları yeniden bir araya getirmek” Türkiye’nin öncelikleri arasında yer alıyor.
Kiev’de yapılacak temaslar: Fidan’ın Ukrayna ziyaretinde Zelenskiy ve hükümet yetkilileriyle ticaret, enerji, savunma ve güvenlik konularını görüşmesi planlanıyor. Ayrıca Türkiye’nin Karadeniz güvenliğine verdiği önem ve Ukrayna limanlarında tahıl koridorunun işletilmesi de gündeme gelecek. Bu görüşmelerde Türkiye, Ukrayna’nın egemenliğine desteğini vurgulayarak barışın kalıcı olmasını savunacak.
Türkiye’nin konumu ve olası etkiler: Türkiye, hem Rusya ile hem Ukrayna ile ilişkilerini koruyan bir arabulucu olarak öne çıkıyor. Hakan Fidan’ın iki ülkeyle eş zamanlı yürüttüğü diplomasi, Ankara’nın bölgedeki etkinliğini güçlendiriyor. Bu süreçte Türkiye’nin savaşa dair adil bir çözüm vurgusu, hem Batı’da hem de komşu ülkelerde olumlu karşılanabilir; barış müzakerelerinde Türkiye’ye rol verilmesi, ülkenin uluslararası prestijini artırabilir. Aynı zamanda Türkiye’nin Ukrayna ile stratejik ortaklığı güçlendirilmiş olacak, gelecek dönemde ekonomik ve savunma işbirliğinde yeni adımlar atılması bekleniyor.
Türkiye-Pakistan İşbirliğinin Güçlenmesi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Pakistan Başbakanı Şerif’in 25 Mayıs 2025’te İstanbul’daki görüşmesi de dış politikanın gündemindeydi. Reuters’in aktardığına göre, Erdoğan ile Şerif buluşmasında özellikle savunma, enerji ve ulaşım alanlarında işbirliğini derinleştirme kararı çıktı. İki lider, eğitim, istihbarat paylaşımı ve terörle mücadelede de dayanışmayı artırma sözü verdi. Görüşmede, Türkiye ile Pakistan’ın tarihî bağlarına ve ortak güvenlik ihtiyaçlarına vurgu yapılırken, 24 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalanarak iki ülke arasındaki stratejik işbirliği pekiştirildi (not: ilgili anlaşmalar daha önce Şubat ayında imzalanmıştı).
Savunma ve enerji işbirliği: Erdoğan ve Sharif, ortak savunma sanayi projeleri ve Türkiye’den Pakistan’a enerji yatırımlarını ele aldı. Türkiye’nin güçlü askeri kapasitesi ile Pakistan’ın güvenlik ihtiyaçlarının örtüşmesi, iki ülkenin savunma sanayii ve askeri eğitim alanlarında yeni ortaklıklar kurmasını mümkün kılıyor.
Terörle mücadele ve istihbarat paylaşımı: Görüşmede, terör örgütü PKK başta olmak üzere bölgesel terörle mücadelede istihbarat işbirliğinin artırılması kararlaştırıldır. Erdoğan ve Sharif, istihbarat kurumlarının yakın işbirliği yapmasının, her iki ülkenin güvenliği için kritik olduğunu vurguladı.
Ekonomik ve kültürel bağların güçlendirilmesi: Türkiye ve Pakistan, ticaret hacmini 5 milyar dolara çıkarmayı hedefleyen bir ortak strateji üzerinde anlaştı (Erdoğan’ın daha önceki ziyareti sırasında da 24 anlaşma imzalanmıştı). Turizm, eğitim ve kültür alanında da işbirliği adımları planlanıyor. Bu işbirlikleri, Türkiye’nin Güney Asya’daki ağırlığını artırırken, İslam dünyasında dayanışma mesajı veriyor.
Suriye Gelişmeleri: Yaptırımlar ve Entegrasyon Adımları
Batılı güçlerin Suriye’ye uyguladığı yaptırımların kaldırılması da 24-25 Mayıs haftasında öne çıkan gelişmeler arasında. 24 Mayıs’ta İstanbul’da yapılan görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçici Suriye lideri Ahmed el-Şaraa’ya Türkiye’nin ABD ve AB yaptırımlarının kaldırılmasını memnuniyetle karşıladığını bildirdi. Bu görüşmenin ardından ABD’nin Suriye özel temsilcisi ataması ve Şaraa’nın ziyaretiyle birlikte, Türkiye’nin Suriye politikasında yeni bir sayfa açılıyor.
- Yaptırımların kaldırılması: Reuters’e göre, Erdoğan konuşmasında “Türkiye, yaptırımların kaldırılmasını memnuniyetle karşıladı” ifadesini kullandı. Ankara, Suriye’nin yeniden inşasında rol almayı amaçlıyor ve yaptırımların kaldırılmasıyla artan ekonomik faaliyetlere destek vereceğini belirtiyor.
- YPG/PYD meselesi: Görüşmede Türkiye, Suriye’nin kuzeyindeki PKK bağlantılı YPG/PYD unsurlarının silahsızlandırılması ve Suriye ordusuna entegrasyonu konusunu gündeme getirdi. Türkiye, Suriye’de kontrol ettiği bölgelerde YPG’nin liderlik ettiği güçlerin sona erdirilmesini savunuyor; geçtiğimiz aylarda PKK’nın silahlı mücadeleyi sonlandırıp dağılma kararı alması bu sürece destek olarak görülüyor.
- Türkiye’nin bölgesel pozisyonu: Bu adımlar, Türkiye’nin Suriye’deki inisiyatifini pekiştiriyor. Yaptırımların kaldırılmasıyla, Türkiye – Şam hattında yeni bir diplomatik dönem başlıyor. Ankara, Suriye’nin istikrarı için uluslararası aktörlerle işbirliği yapmaya hazırlanıyor. Ayrıca Türkiye, sınır güvenliğini sağlamaya devam ederek, yeniden imar ve mülteci dönüşü konularında öncelikli rol üstlenmek istiyor.
Bu gelişmeler, Türkiye’nin çok cepheli dış politika yaklaşımını yansıtıyor. Ukrayna-Rusya savaşı konusunda ara buluculuk yapan Türkiye, aynı zamanda geleneksel müttefikleri Pakistan ile stratejik bağları pekiştiriyor ve Suriye sürecinde aktif rol alıyor. Uzmanlara göre bu diplomatik hamleler, Türkiye’nin bölgesel etki alanını genişletirken, dış politika çeşitliliğini artırarak ülkenin uluslararası konumunu güçlendirebilir.
